მიუხედავად იმისა, რომ სახელმწიფო ნაწილობრივ ფარავს კიბოს მკურნალობის საფასურს, სოციალურად დაუცველთათვის დარჩენილი თანხის შეგროვებაც კი შესაძლოა, მიუწვდომელი იყოს. ძუძუს კიბოთი დაავადებული ერთერთი ქალისთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი თანხების შეგროვება წარმოუდგენელი აღმოჩნდა.
50 წლის ნინო ბესელიას ძუძუს კიბო 2017-ში დაუდგინდა, თუმცა სიმსივნის გამოკვლევა ორი წლით გადადო ფინანსური მიზეზების გამო.
„მაშინ არ ვიცოდი, რომ ყველაზე მნიშნველოვანი ეგ იყო. საბოლოოდ, როცა მივედი, ორი წლის მერე, ექიმის მოსაცდელშივე გამისკდა მკერდი და სისხლი წამომივიდა“, — უყვება ნინო OC Media-ს.
ნინოს დაავადების მეოთხე სტადია აქვს; ცოტა ხნის წინ ოპერაციის შედეგად მკერდი მოიკვეთა, თუმცა მეტასტაზები ფილტვში და ხერხემალში აქვს წასული.
როგორც ნინო ამბობს, მხოლოდ ბიოფსიისთვის მას 500 ლარი სჭირდებოდა. ახლობელმა „ჩერნოვეცკის ფონდში“ დარეკა, სადაც ნინოს სადიაგნოსტიკო პროცედურების თანხა შეუგროვდა.
ყველა ეს პროცედურა ერთად 1,885 ლარი დაუჯდა. ნინომ მხოლოდ ამის შემდეგ შეძლო, დაეწყო ქიმიოთერაპიის კურსი და ოპერაციისთვის მზადება, რომელიც ნაწილობრივ დაფინანსებულია სახელმწიფოს მიერ.
ჯანდაცვის სამინისტროს ონკოპროგრამა ოპერაციის ხარჯის 70%-ს აფინანსებს, თუმცა ყოველ ცალკეულ შემთხვევაში არსებობს სრული დაფინანსების შესაძლებლობაც. სამინისტროდან ძირითადი თანხის მიღების შემდეგ პაციენტს შეუძლია, მერიას ან მუნიციპალიტეტს მიმართოს დანარჩენი ხარჯის დასაფარად.
არსებობს შესაძლებლობა, რომ სამინისტრო „კეთილ ნებასაც“ გამოიჩენს — ასე მოხდა ნინოს ოპერაციის შემთხვევაში.
„დანამდვილებით პაციენტმა არასდროს იცის, რამდენს მიიღებს დაფინანსებას“, — ამბობს ანა მაზანიშვილი, „ვარდისფერი სივრცის“ დირექტორი. ეს ორგანიზაცია ძუძუს კიბოთი დაავადებული პაციენტების უფლებებს იცავს.
„როცა სიცოცხლეს საფრთხე ემუქრება, საკმაოდ დამთრგუნველია ასე ჯდომა და დაფინანსების ლოდინი“, — ამბობს ანა.
„ამის გარეშე პაციენტი ვერ გადარჩება“
ნინო თავის ოჯახთან ერთად გარაჟში ცხოვრობს, რომელიც ქირაზე თახნის დასაზოგად შეიძინეს, როცა ნინოს ავადმყოფობის შესახებ გაიგეს.
„ახლა ოთხივე ამ 15 კვადრატულ მეტრზე ვცხოვრობთ — ლოგინიც არ გვაქვს და ძირს დაგებულ ლეიბებზე გვძინავს“, — ამბობს ნინო.
ნინო თავის ოჯახთან ერთად 15 კვადრატულ მეტრზე ცხოვრობს. ფოტო: თამუნა ჩქარეული/OC Media.
მისი უფროსი შვილი პერიოდულად სარემონტო სამუშაოებზეა დასაქმებული, რძალი კი ბოლო დრომდე მცირე ოფისში მუშაობდა, რომელიც ამჟამად დახურულია. მისი 17 წლის უმცროსი შვილიც უმუშევარია.
ნინოს თქმით, ოჯახის საერთო შემოსავალი, სოციალური დახმარების ჩათვლით, თვეში 250 ლარს არ სცდება.
ქიმიოთერაპია ნინოს 90%-ით დაუფინანსდა, მაგრამ დარჩენილი 10%-იც კი მისთვის მეტისმეტი იყო. ნინოს ექიმმა პრეპარატი უფრო დაბალფასიანით ჩაანაცვლა, დარჩენილი თანხის დაფარვაში მას ვარდისფერი სივრცე დაეხმარა.
თუმცა, არსებობს სასიცოცხლო მნიშნველობის მედიკამენტები რომელთა ჩანაცვლებაც ვერ მოხერხდება და რომელზეც ოპერაციის შემდგომ პერიოდში მყოფ ნინოს ხელი ვერ მიუწვდება.
ნინოს გამოწერილი აქვს ჰერცეპტინისა და პერჯეტას კურსი. ეს მედიკამენტები მოქმედებს გამიზნულად HER2 პროთეინზე, რომელიც პასუხისმგებელია ძუძუს კიბოს უჯრედების ზრდაზე. HER2 ძუძუს კიბოთა 10-20%ში გვხვდება.
თამარ ესაკია, ექიმი ონკოლოგი ფრიდონ თოდუას სამედიცინო ცენტრიდან, ამბობს რომ ჰერცეპტინი და პერჯეტა კრიტიკული მნიშნველობის მედიკამენტებია HER2-დადებითი პაციენტებისთვის და პირდაპირი გავლენა აქვს მათი ცხოვრების ხარისხსა და ხანგრძლივობაზე.
„[ამ მედიკამენტების] გამოტოვება არ შეიძლება. პაციენტები მათ გარეშე ვერ გადარჩებიან“, — ამბობს ესაკია.
თბილისში რეგისტრირებულთათვის არსებობს ჰერცეპტინისა და პერჯეტას სრული დაფარვის შესაძლებლობა, ყველა დანარჩენისთვის კი სახელმწიფო 80%-ს აფინანსებს.
ნინოს დიაგნოზის დადგენის შემდეგ მისი ოჯახი გარაჟში საცხოვრებლად გადავიდა, რათა ქირაზე ფული დაეზოგათ. ფოტო: თამუნა ჩქარეულიi/OC Media.
ნინოს სოციალურად დაუცველი სტატუსის მიუხედავად, ის თბილისში მინიმალური ორწლიანი ჩაწერის მოთხოვნას არ აკმაყოფილებს, ხოლო მანამდე ჩაწერილი საერთოდ არსად ყოფილა. ამიტომ მას მედიკამენტების სრული საფასურის გადახდა უხდება, რაც თითქმის 5,000 ლარია.
„შემდეგ იანვარს მისრულდება ორი წელი“, — ამბობს ნინო, — „მაგრამ დრო არ მაქვს, შეიძლება, იქამდე ვერც მივატანო“.
ამ ხარჯებთან დამატებით, აგვისტოში ნინოს ოპერაციის შემდგომი გამოკვლევები უწევს, რაზეც 107 ლარი ექნება დასამატებელი.
კიბოსთან ბრძოლა პანდემიის პირობებში
ანა მაზანიშვილი აღნიშნავს, რომ ძუძუს კიბოთი დაავადებული ქალებისთვის ხშირია გამოკვლევებისა და სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი პროცედურებისგან თავის შეკავება ფინანსური მიზეზებით. თუმცა, მისი თქმით, ეს პრობლემა კიდევ უფრო მწვავე გახდა COVID-19 პანდემიის დროს.
ნინოსთვის საზოგადოებრივი ტრანსპორტის შეჩერებამ ოპერაციის შემდგომ პერიოდში ექიმთან მისვლა გაურთულა.
„მოგვიხდა, ტაქსის ფული გვეთხოვა ყველასგან, ვისაც ვიცნობდით“, — იხსენებს ნინო.
ნინომ მასტექტომია — მკერდის მოკვეთის ოპერაცია — 6 მაისს გადაიტანა. ფოტო: თამუნა ჩქარეული/OC Media
მას სოციალურად დაუცველთათვის პანდემიის ფარგლებში დანიშნული დანამატის იმედი ჰქონდა, თუმცა არ მიუღია. სოციალური მომსახურების სააგენტოში ნინოს უთხრეს, რომ დანამატს უპირველესად პენსიონერები მიიღებდნენ.
დასაქმების სახელმწიფო სააგენტოში, რომელიც ამ თანხების ჩარიცხვაზეა პასუხისმგებელი, OC Media-ს უთხრეს, რომ დანამატების ჩარიცხვაში ასაკობრივი პრიორიტეტი არ ყოფილა, ნინოს კი სოციალურად დაუცველის არასაკმარისი ქულა აღმოაჩნდა.
„გადასარევი ექიმები მყავს“, — ამბობს ნინო, — „მაგრამ მარტო იბრძვიან. რატომ არ უნდა სახელმწიფოსაც, ასე იბრძოლოს ჩვენი სიცოცხლისთვის? სიცოცხლე ფუფუნება არ უნდა იყოს“.
ანა მაზანიშვილის თქმით, იმ პაციენტებს, რომლებსაც ჰქონდათ ფინანსური შესაძლებლობა, მკურნალობისთვის აუცილებელი ხარჯები დაეფარათ, პანდემიის გამო, შემოსავლის წყარო შეუწყდათ.
„ხალხი მირეკავდა ყოველდღე, ზოგი იმას ამბობდა, საჭმლის ფული არ მაქვსო, მედიკამენტზე რომ არ ვთქვათ. მეუბნებიან – „სიცოცხლე მინდა“. დარწმუნებული ვარ, სახელმწიფოს რომ უსმენდეს იმას, რასაც მე ვისმენ, მხარდაჭერას გამოუცხადებდა“
ანა მაზანიშვილმა შექმნა პეტიცია კიბოთი დაავადებულების 100%-თ დაფინანსებაზე პანდემიის განმავლობაში. ორ დღეში ჯანდაცვის მინისტრის სახელზე შედგენილ პეტიციას 5,000-ზე მეტმა ადამიანმა მოაწერა ხელი.
თუმცა, ჯანდაცვის სამინისტროში OC Media-ს უთხრეს, რომ ონკოპროგრამაში ცვლილებები დაგეგმილი არ არის.
ნინო ახლაც ცდილობს მკურნალობისთვის საჭირო მედიკამენტებზე დაფინანსების მოპოვებას.
„მარტო მე არ ვარ ასეთი, ბევრნი ვართ მსგავს სიტუაციაში, მაგრამ თითქოს აღარ ვარსებობთ უკვე. ჩვენი არავის ესმის — იმ შეგრძნების, რომ დაავადება ფხიზლობს მაშინაც, როცა დასაძინებლად მიდიხარ. დრო ძვირფასია. ბედნიერებაა, როცა ადამიანი მალე კვდება“.
სტატია მომზადდა „ფრიდრიხ ებერტის ფონდის“ სამხრეთ კავკასიის ოფისის მხარდაჭერით. მასში გამოთქმული მოსაზრებები ეკუთვნის ავტორს და შეიძლება, არ გამოხატავდეს ფონდის შეხედულებებს.
მიუხედავად იმისა, რომ კორონავირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინაციის ტემპი საქართველოში იზრდება, მონაცემები აჩვენებს, რომ ვაქცინაციაზე წვდომა განსხვავებულია სხვადასხვა ჯგუფებს შორის.
კორონავირუსის საწინააღმდეგო აცრების სწრაფად და დროულად ჩატარება პანდემიის დამარცხების ერთადერთი გზაა. საყოველთაო იმუნიზაცია სიცოცხლეს უამრავ ადამიანს შეუნარჩუნებს და ეკონომიკის დროულად გახსნას შეუწყობს ხელს. თუმცა სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვან აცრებზე ხელი ყველას თანაბრად არ მიუწვდება. მდიდარმა ქვეყნებმა საკუთარი მოსახლეობის
ლონდონის საფონდო ბირჟაზე წარმოდგენილმა, ნავთობისა და გაზის ამერიკულმა კომპანიამ „ფრონტერა“ (Frontera Resources), საქართველოს მთავრობაზე ლობისტების მეშვეობით გავლენის მოხდენის $1-მილიონიანი მცდელობის მიუხედავად, გახმაურებული საერთაშორისო საარბიტრაჟო დავა წააგო, იუწყებიან openDemocracy და OC Media.
აქამდე კონფიდენციალური საერთაშორისო საარბიტრაჟო გადაწყვეტილება ნათელს ხდის, თუ როგორ შეიყვანა შეცდომაში „ფრონტერამ“ საზოგადოება მათი საქართველოს მთავრობასთან გახმაურებული დავის შესახებ.
ჰიუსტონში
ჭიათურის მუნიციპალიტეტის სოფელ შუქრუთში რამდენიმე მოსახლემ პროტესტის უკიდურეს ფორმას მიმართა და პირი ამოიკერა. მანგანუმის მოპოვება მათი სახლების ქვეშ გრძელდება, სახლები ზიანდება და ინგრევა, ადგილობრივი მოსახლეობა კი ამბობს, რომ არც „ჯორჯიან მანგანეზი“ უსმენთ და არც — მთავრობა.
ვერა კუპატაძე აქციას 16 თებერვლიდან შემოუერთდა. ის ამბობს, რომ ჭიათურაში მანგანუმის მოპოვების სამუშაოები ათწლეულების განმავლობაში ახდენს გავლენას მის ოჯახზე.
„ურთულეს პერიოდში ავაშენეთ ეს სახლი — ფაქტობრივად, მშივრები
იმ დროს, როდესაც საქართველოს ხელისუფლება ქვეყნის მოსახლეობას კორონავირუსის აცრის სარგებელში ვერ არწმუნებს, გამოკითხვის მონაცემები მიგვითითებენ, რომ პრობლემის ერთერთი წყარო შესაძლოა, პოლიტიკური შეხედულებები იყოს.
მეცნიერები თანხმდებიან, რომ კორონავირუსის საწინააღმდეგო მასობრივი იმუნიზაცია ვირუსის კონტროლის ერთადერთი ეფექტური ხერხია. ამასთან, მოსახლეობის ვაქცინებისადმი უნდობლობამ, რასაც ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ „უპრეცედენტო გამოწვევა“ უწოდა, მასობრივი აცრების მცდელობებს შესაძლოა, ძირი გამო
